معرفی کتاب تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی

 

نویسنده:  مایکل بری
مترجم: جلال علوی نیا
نشر نی

توضیح درباره ی کتاب به نقل از سایت نشر نی:

مایکل بری در سال 1380 متن کامل هفت پیکر را از فارسی به فرانسه برگرداند که همراه با شرح و تفسیر او بر این اثر توسط نشر گالیمار در پاریس منتشر شد. نظامی خود بر این باور بود که شعرش هلالی باریک از ماه است که تنها بر اثر کوشش خواننده قرص کامل خواهد شد. خواننده منصف پس از خواندن تفسیر مایکل بری بر هفت پیکر نظامی ناگزیر اعتراف خواهد کرد که راهنمایی‌های او برای هویدا کردن این قرص کامل بسیار سودمند واقع شده‌اند.
مایکل بری خود می‌گوید: «نظامی همواره شاعر ایرانی دلخواه من بوده است. تفسیر حاضر را برای ترجمه خود از هفت پیکر نظامی به زبان فرانسوی، که در سال 2000 منتشر شد، نگاشته‌ام. نسخه فارسی هفت پیکر را همراه گلچینی از شعر فرانسه، نسخه‌ای جیبی از اثر دانته و نسخه جیبی دیگری از اثر شکسپیر، به‌هنگام سفرهای بشردوستانه فراوان به قصد یاری‌رسانی پزشکی و غذایی به مردم افغانستانِ مصیبت‌زده در سال‌های 1980 و 1990، در کوله‌پشتی خود حمل می‌کردم. می‌خواستم زبان، جهان‌بینی، و دنیای شاعرانهٔ تمدن پارسی کهن را فرا بگیرم و در فرصت‌های گرانبهای مطالعه و در شب‌روی‌های طولانی به‌منظور دوری از گروه‌های گشت ارتش اشغال‌گر شوروی، سروصدای بمب‌ها و ازدحام پناهندگان پیرامون خود؛ و بعدها رگبار گلوله بر کابل، که طالبان به محاصره درآورده و مردمش را به گرسنگی کشانده بودند، فراموش کنم.
مگر نظامی نیست که در دوره‌های خونبار بی‌شمار تاریخِ خوانندگان فارسی‌زبان خود همواره گریزی به‌سوی جهانی رؤیایی می‌زند، جهانی نه‌تنها زیباتر، بلکه واقعی‌تر از واقعیت روزمرهٔ شوم، واقعیتی آسمانی ورای توهم پدیدارها و شروشور کشتارها که شاعر به وصفش می‌نشیند؟ درست در آستانهٔ همین هجوم‌های مغولان است که نظامی از جهان چشم برمی‌بندد. شعرش، که آن را بارها رونویسی و خوشنویسی کرده و به خاطره‌ها سپرده‌اند، بخشی از آن میراث فرهنگی است که پارسی‌زبانان در گرماگرم کشتارهای چنگیزخان و جانشینانش آنچنان دلسوزانه پاس داشته‌اند.»

دوستان گرامی این کتاب را در اولین فرصت در مطالعه گیرند که بسیار دانش افزاست.

تفسیری بر داستان گنبد سرخ از هفت پیکر نظامی (بانوی حصاری)

هفت پیکر نظامی به حق از گنجینه های ادبیات فارسی است که نظامی بزرگ اعجاز در سخن و خیالپردازی را به حد اعلا رسانده است. این کتاب گرامی در بالیدن نقاشی ایرانی سهمی به سزا دارد. نظامی شناس و متخصص نقاشی ایرانی مایکل بری در کتاب تفسیر خود بر هفت پیکر نظامی (نشر نی) مدعیست اگر کسی هفت پیکر نظامی را نخوانده باشد در فهم نقاشی ایرانی در خواهد ماند. از داستان های بسیار زیبای هفت پیکر، داستانی است که بانوی گنبد سرخ برای بهرام تعریف می کند. 

دکتر الهی قمشه ای این داستان را به نثر بازنویسی و در نسبت با هنر تفسیر کرده است و در کتاب مقلات ایشان چاپ شده است. یکی از دوستان علاقمند متن داستان را تایپ کرده و اینک در اختیار دوستان قرار می گیرد. امید که در جان عزیزان خوش بنشیند. داستان را در ادامه ی مطلب بخوانید.

ادامه نوشته

مری کردن چینیان و رومیان

داستان مری کردن چینیان و رومیان در این که هریک از دیگری در نقاشی برتر است در دفتر اول مثنوی آمده است. مولوی مکرر از هنرهای مختلف بهره گرفته تا تجربیات خود را با ما در میان بگذارد. در این داستان مسابقه ای ترتیب داده می شود تا هر یک از مدعیان  هنر خویش را عرضه کند تا درباره ی ان قضاوت شود. و اینک داستان:

چینیان گفتند ما نقاش‌تر        

رومیان گفتند ما را کر و فر

گفت سلطان امتحان خواهم درین     

کز شماها کیست در دعوی گزین

اهل چین و روم چون حاضر شدند      

رومیان در علم واقف‌تر بدند

چینیان گفتند یک خانه به ما

خاص بسپارید و یک آن شما

بود دو خانه مقابل در بدر

زان یکی چینی ستد رومی دگر

چینیان صد رنگ از شه خواستند

پس خزینه باز کرد آن ارجمند

هر صباحی از خزینه رنگها

چینیان را راتبه بود از عطا

رومیان گفتند نه نقش و نه رنگ

در خور آید کار را جز دفع زنگ

در فرو بستند و صیقل می‌زدند

همچو گردون ساده و صافی شدند

از دو صد رنگی به بی‌رنگی رهیست

رنگ چون ابرست و بی‌رنگی مهیست

هرچه اندر ابر ضو بینی و تاب

آن ز اختر دان و ماه و آفتاب

چینیان چون از عمل فارغ شدند

از پی شادی دهلها می‌زدند

شه در آمد دید آنجا نقشها

می‌ربود آن عقل را و فهم را

بعد از آن آمد به سوی رومیان

پرده را بالا کشیدند از میان

عکس آن تصویر و آن کردارها

زد برین صافی شده دیوارها

هر چه آنجا دید اینجا به نمود

دیده را از دیده‌خانه می‌ربود

رومیان آن صوفیانند ای پدر

بی ز تکرار و کتاب و بی هنر

لیک صیقل کرده‌اند آن سینه‌ها

پاک از آز و حرص و بخل و کینه‌ها

آن صفای آینه وصف دلست

صورت بی منتها را قابلست

صورت بی‌صورت بی حد غیب

ز آینهٔ دل تافت بر موسی ز جیب

گرچه آن صورت نگنجد در فلک

نه بعرش و فرش و دریا و سمک

زانک محدودست و معدودست آن

آینهٔ دل را نباشد حد بدان

عقل اینجا ساکت آمد یا مضل

زانک دل یا اوست یا خود اوست دل

عکس هر نقشی نتابد تا ابد

جز ز دل هم با عدد هم بی عدد

تا ابد هر نقش نو کاید برو

می‌نماید بی حجابی اندرو

اهل صیقل رسته‌اند از بوی و رنگ

هر دمی بینند خوبی بی درنگ

نقش و قشر علم را بگذاشتند

رایت عین الیقین افراشتند

رفت فکر و روشنایی یافتند

نحر و بحر آشنایی یافتند

مرگ کین جمله ازو در وحشتند

می‌کنند این قوم بر وی ریش‌خند

کس نیابد بر دل ایشان ظفر

بر صدف آید ضرر نه بر گهر

گرچه نحو و فقه را بگذاشتند

لیک محو فقر را بر داشتند

تا نقوش هشت جنت تافتست

لوح دلشان را پذیرا یافتست

برترند از عرش و کرسی و خلا

ساکنان مقعد صدق خدا

 منبع شعر:         http://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh157/

معرفی کتاب مبانی زیبایی شناسی اسلامی

نویسنده: اولیور لیمن

مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی

نشر ماهی

 

 

درآمدی بر زیباشناسی اسلامی نشان می‌دهد که چگونه می‌توان بدون فروغلتیدن در مسائل مبهم و مغلق، از آثار باشکوه هنر اسلامی لذت برد. این کتاب می‌کوشد به این سوال پاسخ دهد که «آیا می‌توان ویژگی‌های زیبا‌شناختی هنرهای اسلامی را از اهداف دینی اولیه‌شان تفکیک کرد؟» بسیاری از مفسران هنر اسلامی بیش از هر چیز به وجوه مذهبی این هنر توجه می‌کنند و هدف این کتاب به پرسش گرفتن این رویکرد است.

     اولیور لیمن در این کتاب ابتدا اشتباه‌های متداول درباره‌ی هنر اسلامی را برمی‌شمارد و بررسی می‌کند و می‌کوشد کاستی‌های مترتب بر این نظریه‌ها را معرفی کند. او در گام‌های بعدی، هنرهای مختلف اسلامی، از جمله معماری و ادبیات و موسیقی، را معرفی و تحلیل می‌کند (منبع: سایت نشر ماهی) 
بنده این کتاب را یک بار خوانده ام و باز در نوبت مطالعه گذارده ام. مطالب تأمل برانگیزی در باره ی مسائل مربوط به هنر اسلامی دارد که به علاقمندان توصیه می شود تا کتاب را در مطالعه گیرند.